İMALAT MÜHENDİSLİĞİ --BOŞALTMA İŞLEMİ(BROACHING)

   
 


 

 

Ana Sayfa

İletişim

İMALAT MÜHENDİSLİĞİ --BOŞALTMA İŞLEMİ(BROACHING)

Videolar İmalat Müh.Boşaltma(Broşlama)

Dünyadan Ekonomi Haberleri

Türkiyeden Ekonomi Haberleri

İstatistik Ödevi

İstatistik Ödevi 2

Fabrika Proje Ve Organizasyon Ödevi

Fabrika Proje Ve Organizasyon 2.Ödev

 


     
 

Broşlama diğer talaşlı imalat şekillerinden oldukça farklılık göstermektedir. Besleme takım dişlerinin parça içerisine daldırılması şeklinde gerçekleşir; bu sebeple takımın her kenarı birbirini takip edecek şekilde arka arkaya tabaka kaldırır. Malzemenin çoğunluğu broşun ön kısmında bulunan kaba dişler tarafından işlenir ve işlem çok iyi yüzey eldesi için bulunan yüzey bitirme dişleri tarafından sona erdirilir. Takımın şekli işlenecek kısmın şeklini tayin eder. Broşlama yukarıda da belirtildiği gibi kesici takımın doğrusal hareketi ile gerçekleştirilir. Her şekil ve boyut için ayrı ayrı broşların yapılmasına gereksinim duyulduğu için broşlama seri imalatta kullanılır. İş parçası rijit bir şekilde bağlanarak broşa iyi bir şekilde kılavuzluk edilir. Takım tezgahının rijitliği özellikle bir yüzeyin düz broş ile broşlandığı zaman çok daha önemlidir, çünkü kesme kuvvetleri broşun iş parçası üzerinden kaldırılmasına yol açabilir. İç broşlar delik kısımlar boyunca hareket ettirilerek istenen kısımlar açılabilir. Dış broşlar ise parçanın dış yüzeyinde çalışırlar. Parçalar broş boyunca itilirler veya çekilirler. Her iki usulde de broşlar belirli bir dereceye kadar kendi kendine kılavuzluk etmektedir.






Broş adı verilen bir düz freze yardımıyla çeşitli biçimlerde delikler açmak veya deliklere çap vermek için başvurulan maden işleme usulü. Bir broş yardımıyla birleştirilecek parçalar üstünde açılmış iki deliği karşı karşıya getirmek için kazan atelyelerinde yapılan işlemdir. Broşlama iç ve dış birçok karmaşık profilin üretiminde sıkça kullanılan bir talaşlı imalat yöntemidir.



BROŞLAMA

 
Broşlama (veya boşaltma) doğrusal kesme hareketi yapan. çok ağızlı çuubuk şeklinde bir takımla talaş kaldınna işlemidir. ilke olarak. parça tezgaha bağlanır ve üzerinde kesme dişleri bulunan ve broş adını taşıyan takım. çekilerek veya basılarak işlem yapılır. Takımlar silindirik çubuk veya tığ da denilen prizmatik çubuk şeklinde olabilirler. Bu son takımlar kama kanallannın açılmasında kullanılırlar. Takımmlann üzerindeki dişlerin baş kısımlan koni veya eğik bir yüzeyoluşturacak şekilde tertiplenir. Bu şekilde dişlerin yükseklikleri. takıımın baş kısmından sonuna doğru büyümektedir. Şöyleki. iki diş arasındaki yükseklik farkı. kesme sırasında Sz ilerleme değerini oluştunnaktadır . Son dişlerin yükseklikleri. işlenecek yüzeyin tam boyutuna göre yapıllmaktadır; aynca dişler-kaba ve ince talaş kaldıracak şekilde tertiplenmektedir. Böylece broşlama işleminde. bir pasoda (takımın bir strokunda) kaba ve ince talaş kaldınna işlemi tamamlanmakta ve çok düzgün ve yüksek kalitede bir yüüzey meydana gelmektedir. Bu bakımdan broşlama çok prodüktif ve kaliteli bir talaş kaldınna işlemidir. Bu üstünlüklere karşın takım maliyetinin yüksek olmasından dolayı pahalı bir yöntemdir.
 
İşlenen yüzeylerin koonumuna görc iç broşlama ve dış broşlama olmak üzere iki yöntem vardır.
 

BROŞLAMA TEZGAHLARI
 
Oldukça basit olan broş tezgahlan yatay veya dikey olarak iki gruba ayrılır. Parça tezgahın, tutturma tertibatına bağlarur ve takım genellikle hidrolik bir tertibatla çekilir. Hidrolik tenibatı: motor (1), pompa (2), dağıtım bloku (3), pistonun çekme hareketiini gerçekleştirme valfı (4), pistonun dönüş hareketini sağlayan valf (5), valfların kumanda sistemi (6), emniyet valfı (7), silindir (8), piston (9), tij (lO) gibi elemanlardan oluşur. Takım pistonu tijine bağlanır ve hareketini direkt oolarak pistonun hareketinden alır. Valfın kumanda sistemine bağlı çubuğunun üzerinde (X) kumanda elemanı ve takım sistemine bağlı Z strok sırurlayıcısı bulunur. Bu eleman takımın yapacağı stroka göre ayarlarur. Çok yer işgal ettikkleri için genellikle yatay tezgahlann yerine dikey tezgahlar kullanılır.
 
Broşa uygulanan kuvvet bakımından çekme ve itme tipi broş tezgahlan vardır. Çekme tipi tezgahta silindir (a) sabit, piston (b) hareketliidir. Piston tiji bir kızak (c) sistemine bağlarur: aynı sisteme takımın ucuda tutturolur. Şöyleki. pistonun aşağıya doğru hareketinde, kızakla birlikte takımmda çekilir. itme tipi tezgahta (Şekil 8.3e), piston (b) sabit ve silindir (a) hareketlidir; piston tezgahın gövdesine, silindir ise takımın (c) kızağına bağlaamr. Yağ basıncı etkisi altında, silindir kızakla birlikte hareket eder ve takımı aşağıya doğru iter. 
 
 
Broşlama diğer talaşlı imalat şekillerinden oldukça farklılık göstermektedir. Besleme takım dişlerinin parça içerisine daldırılması şeklinde gerçekleşir; bu sebeple takımın her kenarı birbirini takip edecek şekilde arka arkaya tabaka kaldırır. Malzemenin çoğunluğu broşun ön kısmında bulunan kaba dişler tarafından işlenir ve işlem çok iyi yüzey eldesi için bulunan yüzey bitirme dişleri tarafından sona erdirilir. Takımın şekli işlenecek kısmın şeklini tayin eder. Broşlama yukarıda da belirtildiği gibi kesici takımın doğrusal hareketi ile gerçekleştirilir. Her şekil ve boyut için ayrı ayrı broşların yapılmasına gereksinim duyulduğu için broşlama seri imalatta kullanılır. İş parçası rijit bir şekilde bağlanarak broşa iyi bir şekilde kılavuzluk edilir. Takım tezgahının rijitliği özellikle bir yüzeyin düz broş ile broşlandığı zaman çok daha önemlidir, çünkü kesme kuvvetleri broşun iş parçası üzerinden kaldırılmasına yol açabilir. İç broşlar delik kısımlar boyunca hareket ettirilerek istenen kısımlar açılabilir. Dış broşlar ise parçanın dış yüzeyinde çalışırlar. Parçalar broş boyunca itilirler veya çekilirler. Her iki usulde de broşlar belirli bir dereceye kadar kendi kendine kılavuzluk etmektedir.

 
TAKIMIN GEOMETRİSİ
 
Broş takımı ön sap, ön kılavuz, dişli, kılavuz ve nihai sap gibi kısımlardan meydana gelir. Dişli kısmı kaba talaş, ince talaş ve boyuta getirrme (kalibrasyon) dişlerinden oluşur Şekil B.4b,c1de broş takımın dişlerinin geometrisi verilmiştir. Diğer takımlarda olduğu gibi burada da serbest açısı (a)· ve talaş açısı (λ) vardır.

 
 

TALAŞ KALDIRMA FAKTÖRLERİ
 
Broş takımı ile kesme işlemi diğer takımlarla yapılan talaş kaldırma işlemine benzemektedir. Daha öncede belirtildiği gibi broşlamaada kesme, takımın doğrusal hareketi ilerleme ise dişler arasındaki yükseklik veya yan kenar farklılığı ile gerçekleşir. 

 
 

TIĞ ÇEKME (BROŞLAMA) İŞLEMİNİN AVANTAJLARI
 
Tığ çekme işleminin bir çok avantajları vardır. Bunlar geniş uygulama alanına sahiptir. Bunlarda kısaca şöyle özetlenebilir:
  • Tığla düzensiz şekilli her hangi bir parçanın işlenmesinin mümkün olabilmesi
  • İşlemin hızlı olması bütün kesme işleminin, genellikle 1 pasoda tamamlanabilir olması
  • Kaba ve bitirme işlemlerinin aynı anda gerçekleştirilebilmesi
  • Değişik şekillerdeki iç ve dış yüzeylerin aynı anda işlenebilir olması
  • Özdeş parçaların üretilebilir olması
  • Her hangi bir şeklin üretilmesi v.b. sayılabilir.
Bütün bu avntajlara rağmen şu dezavantajları bulunmaktadır. Özellikle, büyük ve düzensiz şekiller için takım maliyeti yüksektir. Bu nedenle, küçük parçalar için uygun değildir. Bunun yanında tığ çekilecek parçalar kafi derecede rijit olmalı ve fazla talaş kaldırma miktarlarında tavsiye edilmemelidir.
Tığ çekme, iş parçası içine ya itilerek yada çekilerek yapılabilir. İlk birkaç kaba dişte talaş kırıcıların mevcut olduğuna dikkat edilmelidir. Tığ çekmeyle sert malzemeler veya fazla talaş derinliklerinde kesme yapılacaksa daha çok sayıda diş talaş kırıcıya sahip olabilir. Bitirme dişleri üçten fazla olabilmektedir. Tığ çekme çok küçük karmaşık şekilli parçalardan çok ağır döküm motor bloklarına kadar her boyuttaki parçalarda gerçekleştirilebilir. Bu tür işlerin yapılmasında dikey, yatay ve sürekli zincir tığ çekme tezgahları kullanılır. Uzun tığ çekme işlemi, yatay stroklu tezgahlar ile yapılırken dikey tezgahta döşeme alanında faydalanılarak tığ çekme deliğini çevreleyen malzemenin daha az defleksiyon uğraması nedeniyle daha hassas parça üretilebilir. Sürekli zincir tipi tezgah ise ya dikey yada yatay konumlu olabilir. Bu tezgahlar temelde seri üretim işlemlerinde kullanılır. İş parçası özel tasarlanmış bağlama elemanlarıyla tesbit edilir.
 
TIĞ YAPIMI VE ÖLÇÜSÜ
 
Tığ çekmede takım uzunluğ, kaldırılacak malzeme miktarı, talaş derinliği, tezgah kurs uzunluğu, gerekli tamlık ve bitirme yüzeyi derecesiyle belirlenir. Çekme tipli tığ çekmede takım uzunluğu, bitirme diş çapının 35 katından fazla olmamalıdır. İtme türündeki tığı çekmede takımın uzunluğu ise bitirme diş çapının 75 katından daha fazla olmamalıdır. Tığ çekme takımlarının ölçülri 0.13 mm’den 500 mm çapa kadar yapılabilmektedir.
Tığ çekme hareketi; parçanın cinsine, ölçüsüne, tamlık derecesine ve gerekli bitiş yüzeyine bağlıdır. Her bir durumda da uygun broş kullanılmalıdır. Tığ çekme tek bir işlem için benimsendiğinden diğer metotlardan farklıdır. Takımın ilerleme miktarı önceden belirlenmeli ve bir defa broşlar yapıldığında ilerleme sabit kalmalıdır. Bu iş malzemesi ve kullanılacak tezgah içinde gereklidir. Birkaç tip düz veya düzensiz şekilli broşlar yapılabilir. Fakat alışılmışın dışındaki şekiiler ve bitirme yüzeyleri özel olarak tasarlanabilir. Bir tığ tasarımı ve yapımında şu faktörler dikkate alınmalıdır:
  • Tığ çekilecek malzeme cinsi
  • Kesilen şeklin ölçüsü ve biçimi
  • Bitirme yüzeyi kalitesi
  • Malzemenin sertliği
  • Elde edilecek tolerans
  • Yapılacak parça sayısı
  • Kullanılacak tezgah çesiti
  • Broşlama metodu
  • Kırılmadan parçaya uygulanacak basınçtır.
 
Tipik bir tığ çekme işleminde; kaba, orta ve bitirme ( ince ) olmak üzere 3 türlü diş mevcuttur. İlk kaba diş broş üzerindeki en küçük dişle orantılıdır. Dişlerin çapları kademeli olarak ilk bitirme dişine kadar artar. Bütün bitirme dişleri aynı ölçüde, her bir dişin alanı, kesici kenarı, kertiği, yüzey açısı, ana diş ve hatvesi bulunur. Hatve olarak bilinen kesici dişler arasındaki mesafe, kesme uznluğu, kesilen malzeme ve ana dişlerin ölçüsüne göre belirlenir. Ana dişlerin ölçüsü, oluşan talaş cinsi, kesilen malzeme ile ilgili olup talaşların kesici kenardan uzaklaşması için diş kökü radyuslu tasarlanır. Bazı broşlarda dişler kayma açısına sahiptir. Bunun muhtemel sebebi ise kayma açılı dişlere sahip bir takım daha iyi bitirme yüzeyü vermesi ve takım ortalamasını azaltmasıdır. Bir broşlama takımı üzerindeki açılar ve şekillerin takımın bütün uzunluğu boyunca dişi üzerinde 1.5 – 4 derece, genellikle boşluk açısı verilerek bilenir. Bitirme dişi ise daha küçük açıya sahip olup 0 – 1.5 derece arasında değişir. Çoğu değişmeler broşun ölçüsünü değiştirir. Yeniden dişlerin bilenmesi ön veya alın yüzeyleri taşlanarak gerçekleştirilebilir ve talaş açısı olarak adlandırılır. Talaş açısı da kesilen malzemeye göre değişir. Fakat genellikle süneklik artığında artar. Bu açının değeri 0 ila 30 derece arasında değişir fakat çeliklerin çoğu için bu değer yaklaşık 13 – 15 derece olarak tavsiye edilir. Bu açının kesme kuvveti üzerine büyük etkisi vardır. Daha büyük açı mükemmel sonuç verebilir. Fakat takım ömrü dikkate alındığında daha küçük açı kullanılmalıdır. Genellikle, ilk kesme işleri küçük talaş açılı ilken bitirme dişleri ise daha büyük talaş açısına sahip olmalıdır. Bitirmr yüzeyini iyileştirmek içinde yaklaşık 10 – 30 derece yan – talaş açılı takımlar yaygın şekilde kullanılır. Kesme işlemi esnasında talaş kırıcı olarak adlandırılan çentikler, talaş paketlenmesini önlemek için yarı – bitirme ve kaba bitirme dişleri taşlanır ve talaşın kolay ayrılmasını sağlar. Çoğu tığlar yüksek hız çeliğinden yapılır. Bazılarıda tığ takım gövdesi üzerine karbürlü uçlar sert lehimlenerek de yapılabilmektedir. Yukarıda da bahsedildiği gibi, kesme sıvıları, kesici takımı yağlamak, kesme sıcaklığını azaltmak, bitirme yüzeyini iyileştirmek, takın ömrünü iyileştirmek ve talaşı uzaklaştırmak amacıyla kullanılabilmektedir.BROŞLAMA

 
Broşlama (veya boşaltma) doğrusal kesme hareketi yapan. çok ağızlı çuubuk şeklinde bir takımla talaş kaldınna işlemidir. ilke olarak. parça tezgaha bağlanır ve üzerinde kesme dişleri bulunan ve broş adını taşıyan takım. çekilerek veya basılarak işlem yapılır. Takımlar silindirik çubuk veya tığ da denilen prizmatik çubuk şeklinde olabilirler. Bu son takımlar kama kanallannın açılmasında kullanılırlar. Takımmlann üzerindeki dişlerin baş kısımlan koni veya eğik bir yüzeyoluşturacak şekilde tertiplenir. Bu şekilde dişlerin yükseklikleri. takıımın baş kısmından sonuna doğru büyümektedir. Şöyleki. iki diş arasındaki yükseklik farkı. kesme sırasında Sz ilerleme değerini oluştunnaktadır . Son dişlerin yükseklikleri. işlenecek yüzeyin tam boyutuna göre yapıllmaktadır; aynca dişler-kaba ve ince talaş kaldıracak şekilde tertiplenmektedir. Böylece broşlama işleminde. bir pasoda (takımın bir strokunda) kaba ve ince talaş kaldınna işlemi tamamlanmakta ve çok düzgün ve yüksek kalitede bir yüüzey meydana gelmektedir. Bu bakımdan broşlama çok prodüktif ve kaliteli bir talaş kaldınna işlemidir. Bu üstünlüklere karşın takım maliyetinin yüksek olmasından dolayı pahalı bir yöntemdir.
 
İşlenen yüzeylerin koonumuna görc iç broşlama ve dış broşlama olmak üzere iki yöntem vardır.
 

BROŞLAMA TEZGAHLARI
 
Oldukça basit olan broş tezgahlan yatay veya dikey olarak iki gruba ayrılır. Parça tezgahın, tutturma tertibatına bağlarur ve takım genellikle hidrolik bir tertibatla çekilir. Hidrolik tenibatı: motor (1), pompa (2), dağıtım bloku (3), pistonun çekme hareketiini gerçekleştirme valfı (4), pistonun dönüş hareketini sağlayan valf (5), valfların kumanda sistemi (6), emniyet valfı (7), silindir (8), piston (9), tij (lO) gibi elemanlardan oluşur. Takım pistonu tijine bağlanır ve hareketini direkt oolarak pistonun hareketinden alır. Valfın kumanda sistemine bağlı çubuğunun üzerinde (X) kumanda elemanı ve takım sistemine bağlı Z strok sırurlayıcısı bulunur. Bu eleman takımın yapacağı stroka göre ayarlarur. Çok yer işgal ettikkleri için genellikle yatay tezgahlann yerine dikey tezgahlar kullanılır.
 
Broşa uygulanan kuvvet bakımından çekme ve itme tipi broş tezgahlan vardır. Çekme tipi tezgahta silindir (a) sabit, piston (b) hareketliidir. Piston tiji bir kızak (c) sistemine bağlarur: aynı sisteme takımın ucuda tutturolur. Şöyleki. pistonun aşağıya doğru hareketinde, kızakla birlikte takımmda çekilir. itme tipi tezgahta (Şekil 8.3e), piston (b) sabit ve silindir (a) hareketlidir; piston tezgahın gövdesine, silindir ise takımın (c) kızağına bağlaamr. Yağ basıncı etkisi altında, silindir kızakla birlikte hareket eder ve takımı aşağıya doğru iter. 
 
 
Broşlama diğer talaşlı imalat şekillerinden oldukça farklılık göstermektedir. Besleme takım dişlerinin parça içerisine daldırılması şeklinde gerçekleşir; bu sebeple takımın her kenarı birbirini takip edecek şekilde arka arkaya tabaka kaldırır. Malzemenin çoğunluğu broşun ön kısmında bulunan kaba dişler tarafından işlenir ve işlem çok iyi yüzey eldesi için bulunan yüzey bitirme dişleri tarafından sona erdirilir. Takımın şekli işlenecek kısmın şeklini tayin eder. Broşlama yukarıda da belirtildiği gibi kesici takımın doğrusal hareketi ile gerçekleştirilir. Her şekil ve boyut için ayrı ayrı broşların yapılmasına gereksinim duyulduğu için broşlama seri imalatta kullanılır. İş parçası rijit bir şekilde bağlanarak broşa iyi bir şekilde kılavuzluk edilir. Takım tezgahının rijitliği özellikle bir yüzeyin düz broş ile broşlandığı zaman çok daha önemlidir, çünkü kesme kuvvetleri broşun iş parçası üzerinden kaldırılmasına yol açabilir. İç broşlar delik kısımlar boyunca hareket ettirilerek istenen kısımlar açılabilir. Dış broşlar ise parçanın dış yüzeyinde çalışırlar. Parçalar broş boyunca itilirler veya çekilirler. Her iki usulde de broşlar belirli bir dereceye kadar kendi kendine kılavuzluk etmektedir.

 
TAKIMIN GEOMETRİSİ
 
Broş takımı ön sap, ön kılavuz, dişli, kılavuz ve nihai sap gibi kısımlardan meydana gelir. Dişli kısmı kaba talaş, ince talaş ve boyuta getirrme (kalibrasyon) dişlerinden oluşur Şekil B.4b,c1de broş takımın dişlerinin geometrisi verilmiştir. Diğer takımlarda olduğu gibi burada da serbest açısı (a)· ve talaş açısı (λ) vardır.

 
 

TALAŞ KALDIRMA FAKTÖRLERİ
 
Broş takımı ile kesme işlemi diğer takımlarla yapılan talaş kaldırma işlemine benzemektedir. Daha öncede belirtildiği gibi broşlamaada kesme, takımın doğrusal hareketi ilerleme ise dişler arasındaki yükseklik veya yan kenar farklılığı ile gerçekleşir. 

 
 

TIĞ ÇEKME (BROŞLAMA) İŞLEMİNİN AVANTAJLARI
 
Tığ çekme işleminin bir çok avantajları vardır. Bunlar geniş uygulama alanına sahiptir. Bunlarda kısaca şöyle özetlenebilir:
  • Tığla düzensiz şekilli her hangi bir parçanın işlenmesinin mümkün olabilmesi
  • İşlemin hızlı olması bütün kesme işleminin, genellikle 1 pasoda tamamlanabilir olması
  • Kaba ve bitirme işlemlerinin aynı anda gerçekleştirilebilmesi
  • Değişik şekillerdeki iç ve dış yüzeylerin aynı anda işlenebilir olması
  • Özdeş parçaların üretilebilir olması
  • Her hangi bir şeklin üretilmesi v.b. sayılabilir.
Bütün bu avntajlara rağmen şu dezavantajları bulunmaktadır. Özellikle, büyük ve düzensiz şekiller için takım maliyeti yüksektir. Bu nedenle, küçük parçalar için uygun değildir. Bunun yanında tığ çekilecek parçalar kafi derecede rijit olmalı ve fazla talaş kaldırma miktarlarında tavsiye edilmemelidir.
Tığ çekme, iş parçası içine ya itilerek yada çekilerek yapılabilir. İlk birkaç kaba dişte talaş kırıcıların mevcut olduğuna dikkat edilmelidir. Tığ çekmeyle sert malzemeler veya fazla talaş derinliklerinde kesme yapılacaksa daha çok sayıda diş talaş kırıcıya sahip olabilir. Bitirme dişleri üçten fazla olabilmektedir. Tığ çekme çok küçük karmaşık şekilli parçalardan çok ağır döküm motor bloklarına kadar her boyuttaki parçalarda gerçekleştirilebilir. Bu tür işlerin yapılmasında dikey, yatay ve sürekli zincir tığ çekme tezgahları kullanılır. Uzun tığ çekme işlemi, yatay stroklu tezgahlar ile yapılırken dikey tezgahta döşeme alanında faydalanılarak tığ çekme deliğini çevreleyen malzemenin daha az defleksiyon uğraması nedeniyle daha hassas parça üretilebilir. Sürekli zincir tipi tezgah ise ya dikey yada yatay konumlu olabilir. Bu tezgahlar temelde seri üretim işlemlerinde kullanılır. İş parçası özel tasarlanmış bağlama elemanlarıyla tesbit edilir.
 
TIĞ YAPIMI VE ÖLÇÜSÜ
 
Tığ çekmede takım uzunluğ, kaldırılacak malzeme miktarı, talaş derinliği, tezgah kurs uzunluğu, gerekli tamlık ve bitirme yüzeyi derecesiyle belirlenir. Çekme tipli tığ çekmede takım uzunluğu, bitirme diş çapının 35 katından fazla olmamalıdır. İtme türündeki tığı çekmede takımın uzunluğu ise bitirme diş çapının 75 katından daha fazla olmamalıdır. Tığ çekme takımlarının ölçülri 0.13 mm’den 500 mm çapa kadar yapılabilmektedir.
Tığ çekme hareketi; parçanın cinsine, ölçüsüne, tamlık derecesine ve gerekli bitiş yüzeyine bağlıdır. Her bir durumda da uygun broş kullanılmalıdır. Tığ çekme tek bir işlem için benimsendiğinden diğer metotlardan farklıdır. Takımın ilerleme miktarı önceden belirlenmeli ve bir defa broşlar yapıldığında ilerleme sabit kalmalıdır. Bu iş malzemesi ve kullanılacak tezgah içinde gereklidir. Birkaç tip düz veya düzensiz şekilli broşlar yapılabilir. Fakat alışılmışın dışındaki şekiiler ve bitirme yüzeyleri özel olarak tasarlanabilir. Bir tığ tasarımı ve yapımında şu faktörler dikkate alınmalıdır:
  • Tığ çekilecek malzeme cinsi
  • Kesilen şeklin ölçüsü ve biçimi
  • Bitirme yüzeyi kalitesi
  • Malzemenin sertliği
  • Elde edilecek tolerans
  • Yapılacak parça sayısı
  • Kullanılacak tezgah çesiti
  • Broşlama metodu
  • Kırılmadan parçaya uygulanacak basınçtır.
 
Tipik bir tığ çekme işleminde; kaba, orta ve bitirme ( ince ) olmak üzere 3 türlü diş mevcuttur. İlk kaba diş broş üzerindeki en küçük dişle orantılıdır. Dişlerin çapları kademeli olarak ilk bitirme dişine kadar artar. Bütün bitirme dişleri aynı ölçüde, her bir dişin alanı, kesici kenarı, kertiği, yüzey açısı, ana diş ve hatvesi bulunur. Hatve olarak bilinen kesici dişler arasındaki mesafe, kesme uznluğu, kesilen malzeme ve ana dişlerin ölçüsüne göre belirlenir. Ana dişlerin ölçüsü, oluşan talaş cinsi, kesilen malzeme ile ilgili olup talaşların kesici kenardan uzaklaşması için diş kökü radyuslu tasarlanır. Bazı broşlarda dişler kayma açısına sahiptir. Bunun muhtemel sebebi ise kayma açılı dişlere sahip bir takım daha iyi bitirme yüzeyü vermesi ve takım ortalamasını azaltmasıdır. Bir broşlama takımı üzerindeki açılar ve şekillerin takımın bütün uzunluğu boyunca dişi üzerinde 1.5 – 4 derece, genellikle boşluk açısı verilerek bilenir. Bitirme dişi ise daha küçük açıya sahip olup 0 – 1.5 derece arasında değişir. Çoğu değişmeler broşun ölçüsünü değiştirir. Yeniden dişlerin bilenmesi ön veya alın yüzeyleri taşlanarak gerçekleştirilebilir ve talaş açısı olarak adlandırılır. Talaş açısı da kesilen malzemeye göre değişir. Fakat genellikle süneklik artığında artar. Bu açının değeri 0 ila 30 derece arasında değişir fakat çeliklerin çoğu için bu değer yaklaşık 13 – 15 derece olarak tavsiye edilir. Bu açının kesme kuvveti üzerine büyük etkisi vardır. Daha büyük açı mükemmel sonuç verebilir. Fakat takım ömrü dikkate alındığında daha küçük açı kullanılmalıdır. Genellikle, ilk kesme işleri küçük talaş açılı ilken bitirme dişleri ise daha büyük talaş açısına sahip olmalıdır. Bitirmr yüzeyini iyileştirmek içinde yaklaşık 10 – 30 derece yan – talaş açılı takımlar yaygın şekilde kullanılır. Kesme işlemi esnasında talaş kırıcı olarak adlandırılan çentikler, talaş paketlenmesini önlemek için yarı – bitirme ve kaba bitirme dişleri taşlanır ve talaşın kolay ayrılmasını sağlar. Çoğu tığlar yüksek hız çeliğinden yapılır. Bazılarıda tığ takım gövdesi üzerine karbürlü uçlar sert lehimlenerek de yapılabilmektedir. Yukarıda da bahsedildiği gibi, kesme sıvıları, kesici takımı yağlamak, kesme sıcaklığını azaltmak, bitirme yüzeyini iyileştirmek, takın ömrünü iyileştirmek ve talaşı uzaklaştırmak amacıyla kullanılabilmektedir.
 
 

 

 
 

Bugün 1 ziyaretçi (1 klik) kişi burdaydı!

 

 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol